De beste plek ter wereld. Leven in de sloppen van Jakarta. Roanne van Voorst, 2016, uitgeverij Brandt.

Je ziet de sloppenwijken wel als je vanaf Sukarno Hatta airport de stad Jakarta binnenrijdt, maar bezoeken, no way. Laat staan er wonen.  Antropoloog-student Roanne van Voorst wil het wel maar ervaart geen warm welkom, het lukt haar niet een plekje te vinden in een van de arme kampongs die  last hebben van de vele ‘banjirs’ (overstromingen). Door toeval lukt het haar uiteindelijk wel en dan ontstaat er een walhalla aan ervaringen en onderzoeksgegevens die ze zeer toegankelijk presenteert voor de lezer. Onthutsend, zielig, hilarisch maar altijd feitelijk en voor mij als kampong bewoner te Yogya heel herkenbaar. Ze doet uit de doeken hoe de bewoners het geld laten rollen en kwijtraken en vertelt uitgebreid over spaarsystemen. Ze legt de hiërarchie binnen de kampong uit, beschrijft de gotong-royong (samenwerkprincipe), het eten, de corruptie, de man/vrouw verhoudingen, over kruiden, over seksattributen, ach gewoon het dagelijkse leven.  Ze gaat uitgebreid en humoristisch in op de ‘wij’ – cultuur van de Indonesiërs en de ‘ik‘- cultuur van de Nederlanders.

Het meest opvallende is toch altijd weer het positivisme van de Jakartanen (Of  van alle Indonesiërs?) Die blijft intact, ook na ellende zoals  brand en de zoveelste overstroming.

Wat ik miste in dit vlot geschreven boekje is een uiteenzetting hoe Jakarta nu, met de nieuwe President Joko Widodo,  omgaat met overstromingen. Is er kans op verbetering? Zakt de stad nog verder weg? Er zijn nu enorme indam-projecten aan de gang waar Nederlandse bedrijven en technici een voortrekkersrol in vervullen. Een soepele doorstroming van de rivieren is daarbij een van de voorwaarden en vandaar ook de afbraak van de kampong waar de schrijfster zoveel maanden heeft gewoond.

Ik vind het een zeldzaam goed boek dat een inkijk geeft over het leven van de armsten in een veel te volle chaotische stad (the big Durian) die jaarlijks meerdere keren geplaagd wordt door gigantische overstromingen die dagen kunnen aanhouden.

Tussen twee haakjes, Lizzy van Leeuwen schreef 20 jaar eerder  ‘Airconditoned Lifestyles’, ook als participerend-onderzoekende antropologe. Dit boek laat juist de puissant rijke kant van Jakarta zien en biedt dus een mooie contrast. Iets waar Jakarta om bekend om is: een  stad van enorme tegenstellingen.

Door: Peter Moerbeek