02 June 2014DE REIS IS IN EEN WOORD 100 % GESLAAGD ! Dit komt voor een deel door onze eigen inzet, ons enthousiasme, het goede weer en het grote genoegen om weer in Indonesië te zijn , maar zonder de UITSTEKENDE omstandigheden die jullie van Tari Travel gecreëerd hebben, was het niet zo’n groot succes geworden. Ik dank in eerste instantie onze samenwerking met Antarin, die ons geduldig meehielp deze reis te organiseren, maar jullie hebben onze dagelijkse gang van zaken uitstekend gearrangeerd, “ ge-urust “. Onze ervaring is, dat ALLES goed georganiseerd was , iedereen was steeds op tijd aanwezig ( wij eveneens uiteraard ). Het leek of er over dit deel van Sulawesi een spinnenweb was gespannen , dat geactiveerd werd zodra wij in beweging waren. Steeds bleek eenieder van onze komst op de hoogte te zijn, wat de hele “operatie” gesmeerd liet verlopen. Onze complimenten hiervoor. Een grote verrassing was ( en aangekondigd door Antarin ) dat wij dadelijk na aankomst het omvangrijke pakket kregen met algemene informatie over Indonesië , over Sulawesi- met daarbij ook nog een apart deel over de Torajas en praktische stedeninformatie voor onze tocht. Maar vooral belangrijk bleken de adressenlijst, het draaiboek en de uitgebreide routebeschrijving. De adviezen , raadgevingen voor kleding, voeding, fooien e.d. waren overigens ook volledig en zeer welkom. Een PRIMA map !!! Vooral vanwege de intensieve wijze waarop wij deze tocht hebben beleefd, hadden we heel graag reeds eerder ( in Nederland dus ) deze documentatie ontvangen, maar ik begrijp dat dit om praktische redenen vrijwel onmogelijk is. Wij danken Tari ook voor het beschikbaar stellen van mister Alex als vaste chauffeur van de eerste t/m de laatste dag. Het is plezierig geweest deze aangename man bijna steeds bij ons te hebben gehad. Het is een rustige man, met voldoende kennis van het Engels. Hij heeft voortreffelijk gereden, zonder ons op enig moment ook maar kromme tenen te geven. De eerste, goed Engels sprekende gids was Harja, die uitblonk door zijn open benadering van allerlei vragen , o.a. over zijn Islam-geloof. Ik blijf bij mijn loftuiting over hem, gemaakt in mijn eerste mail aan jou. Heel bijzonder was de sawah-wandeling langs de bijzonder gevormde kalksteenformaties, een “must “ in de tocht. Aangezien wij veelvuldig stopten om ‘alles’ in ons op te nemen, kwamen wij na huisbezoek in een dessa en de kanotocht in tijdgebrek. We besloten dan ook de prehistorische ‘hand’ en het ( te toeristische) Bantimurung over te slaan. Ook de boottocht over het Tempemeer was indrukwekkend. Wij konden ons moeilijk voorstellen hoe beperkend het leven op een drijvend huisje moet zijn, verwend als we zijn door de luxe waarin wij thuis leven. Jullie aanbeveling in een aparte documentatie hierover in de reisbeschrijving is uitstekend en werd door ons zeer gewaardeerd. Ik schreef in een tweede mail aan Jacqueline reeds over de “verplichte zijdespinnerij en excursie langs de winkel” , daar heb ik het dan niet meer over. Dit zouden jullie ( als tip) “facultatief-op-aanvraag” kunnen doen , maar dit terzijde ( mijn woordspeling). Ook over de Toraja-gids Petrus waren wij tevreden. Hij was hier en daar wat ‘gejaagd’ en voelde niet dat wij met een ander soort gevoel dan hij stil bleven staan bij de cultuur van de Torajas. Dit merkten we o.a. op bij de begrafenisceremonie en bij de graven in de rotsen. Daar kregen we weinig informatie over. Ook leek hij weinig moeite gedaan te hebben om achter eventuele andere ceremonies ( huwelijk e.d. ) te komen. Heer Enos was ‘s avonds aanwezig om te horen of alles goed was verlopen. Ik schreef reeds dat de “trekking” in Tana Toraja een succes was, Petrus was als een behulpzame man en hoeder voor ons. Hij is een plezierige gids die we ook aanbevelen, zoals ik in mijn tweede mail aan Jacqueline schreef. Het was een goed idee om, in overleg met Antarin, ruime tijd en vrije dagen ( met chauffeur ) in te lassen in dit prachtige Tana Toraja. Misschien heb ik over het hoofd gezien, maar het verdient aanbeveling aan te geven dat het verstandig is om in je bagage ook zwarte kleding mee te nemen. Er is steeds wel ergens een plechtigheid waar donkere kleding gepast is. Het hotel in Rantepao heeft een prachtige binnentuin, waar grote bladeren ‘s ochtends afgestoft werden…… Dolidi Ndano aan Danau Poso leek een stukje aards paradijs. Ook andere gasten die we daar tegenkwamen, bleken onder de indruk van deze speciale plek. Op deze plaats, één van de hoogtepunten van onze tocht, konden wij de uit Nederland meegenomen schoolartikelen achter laten bij de zeer gedreven Papa van een 20-tal opgenomen kinderen. Bij het vertrek uit Tentena verraste de gids Agus ons met de mededeling dat Ibu Dina hem toestemming had gegeven om via een omweggetje door een Balinees’ dorp een prachtige waterval te bezoeken , die NIET in ons reisschema was opgenomen. Overweldigend ! De auto tocht naar Bomba is een waar avontuur voor de chauffeur én voor ons. De weg is grotendeels goed berijdbaar met een 4 wheel drive, maar deze tocht zal ons zeker bij blijven als een speciaal gebeuren. In de documentatie van Tari wordt er terecht gewezen op de slechte conditie van het wegdek. Ik vrees dat er toch ongelukken zullen gebeuren bij weggeslagen stukken wegdek, hoewel er op veel plaatsen aan de weg wordt gewerkt. Zo liggen duikers vele meters beneden je in weggespoelde stukken asfalt en vaak rijd je zelfs vlak langs stukken weggespoelde berm. Onze laatste en misschien plezierigste gids, Agus, is een bescheiden, intelligente en zeer goede gids, een planten-en vogelkenner ( hij draagt een kleuren-vogelboek met zich mee ; hij schept een groot genoegen in het leren van de Nederlandse taal terwijl de kennis van het Engels zeer goed is). Hij ging er regelmatig alleen op uit om de weg te verkennen of hakte met een stuk bamboe treden in een steil stuk helling in de jungle. Het is een in alle opzichten leergierig persoon die wij heel graag willen aanbevelen. Overigens vonden wij het plezierig ook hier twee volle dagen te kunnen verblijven. Het gaf ons de gelegenheid om op afgelegen plaatsen nog megalitische beelden aan te treffen en het leverde ook bijzondere klim- en klautertochten op in wat voor ons echt oerwoud is. En de losmen Berkat was een goede verblijfplaats. Wij hebben niets gemerkt van de gespannen situatie waar Minbuza een waarschuwing voor doet uitgaan, maar Agus is 10 jaar geleden slachtoffer geworden van de onlusten in het gebied rondom Poso. Hij is met zijn vrouw en kind door de bossen van Poso naar Tentena gevlucht, vrezend voor zijn leven. Dank aan Jacqueline voor haar geruststellende antwoord op mijn vraag hierover. De hotels. Wij hebben bij Antarin aangedrongen op overnachtingen in de goedkopere klasse hotels. Daarin zijn we niet teleurgesteld. Gayong en cebok vanuit de ‘losse hand’ hoort er dan ook zeker bij. Jammer , en niet onbelangrijk, is het totaal ontbreken van een mogelijkheid om onze eigen klamboe op te hangen in de slaapkamers…….Het is tenslotte ‘malaria-gebied’. Er zijn met name 2 slaapgelegenheden waar ik enkele opmerkingen over wil plaatsen. 1.- In Bada-Bomba dessa blijkt er slechts één overnachtingsmogelijkheid te zijn en daar moet Tari het maar mee doen: Ningsih Homestay. In het vooral christelijke deel van Sulawesi waarin we reisden, was deze Homestay een duidelijke uitzondering. De eigenaar , die zijn eigen kleine moskeetje op zijn erf aan het bouwen was naast een zeer grote eetzaal-annex woning , had weinig tot geen aandacht voor de inrichting van onze slaap-barak. Er waren 2 matrassen , waarvan er één op de grond lag, geen enkel krukje of plek waar je in de badcel je tandenborstel, zeep, handdoek, e.d. kon neerleggen. Electriciteit van 18 uur tot 06 uur in dit gebied maakte het er niet beter op. Zoals in vele hotels waren de ontbijten ondermaats, steeds ‘nasi goreng’, maar dat betekent door tomatensaus zacht-rood gekleurde witte rijst….geen ‘goreng’ dus. Sudah ……….. 2.- Na het verblijf in de Besoa- en Napuvallei verheugden we ons enigszins op het ‘comfortabele hotel’ in Palu. Dit Rama Garden Hotel bleek een stuk vergane glorie te zijn, hoewel we in een ‘deluxe’ kamer sliepen. We kwamen om 13.10 uur aan maar moesten toch 20 minuten wachten, omdat onze kamer nog niet klaar was in dit ( overigens vrijwel lege ) hotel waar je om 12 uur uitgecheckt moet zijn. Onze kamer lag ( vanwege onze prijsklasse ) in een ander gebouw waar je via 3 trappen en lange gangen heen moest. Aangezien de telefoon niet gebruikt kon worden, heb ik de afstand naar de lobby vele malen moeten afleggen ’om álles in orde te krijgen’ , wat zal blijken uit het vervolg. Toen we de kamer bekeken, bleek het raam een uitzicht te hebben op een zijmuur van de buren op 2 meter afstand. Een andere kamer daarnaast , wel met uitzicht, is toen op mijn verzoek voor ons klaar gemaakt. De eigen ‘Room-key’, de kaart, werkte niet zodat we slechts via het personeel de kamer binnen konden. Tot 3 maal toe heb ik gevraagd dit veranderd te krijgen wat uiteindelijk slaagde via de technische dienst. Na ons mandiën in de vorige hotels hoopten wij op de luxe van een douche…. maar er was geen warm water . Na de lunch bleek dat we hierom apart hadden moeten vragen. Helaas bleek er ook, evenals in de “valleien” geen internet te zijn, wat buiten hun schuld zou zijn. In de kamer deden 2 van de 3 lampen het niet. Tja , …. als je dan de luxe hebt van gratis slippers in de kamer, dan blijkt er één paar vuile te liggen en voor 2 personen : één tandenborstel. Dit bedoelen we dus : al boek je in een ‘goedkoop hotel’, we mogen verwachten dat de aanwezige diensten en apparatuur ‘werken’ ,…..niet dus. Voor het eerst in mijn leven heb ik de stap gezet om een verantwoordelijke manager van een hotel hierover aan te spreken. Ik heb de heer Hans Ang deze onaangename ervaring doorgegeven en ik heb hem tevens gezegd dat ik dit bij Tari zou melden. Hij beloofde, in een overigens vriendelijk onderhoud, zijn personeel beter te begeleiden. Dit hotel-verslag is op geen enkele wijze van invloed op de beoordeling van onze zeer geslaagde tocht in het prachtige Zuid-Midden Sulawesi. Wij hebben alle redenen om jullie, Antarin én Tari , als reisorganisatie aan onze vrienden aan te bevelen. Voor ons plan om eind 2014 weer naar Indonesië te reizen nemen we graag weer contact met jullie op. Hartelijke dank, Willy en Bob Deys.
